Энэ сарын эхээр үсээ засуулахаар нэгэн худалдааны төвд очтол эрүүл мэндийн байгууллагын мэргэжлийн хүмүүс цусаа донорлохыг уриалж байхтай тааралдав. Урьд нь энэ талаар бодож явсан болохоор дуртай гэгч нь цусаа өгөхөөр болов. Эхлээд баахан урт анкет бөглөх болов. Аль оронд амьдарч (Африкийн орноос гадна нөгөө өндөр хөгжилтэй Европын орнууд хүртэл асуудалтайд тооцогддог аж, учир нь тэнд үхрийн галзуу өвчин дэлгэрч, уг өвчний нэг хэлбэр нь хүнд илэрсэнтэй холбоотой), зорчиж аялж байсан, ямар нэг эм хэрэглэж байгаа эсэх, тэгээд нөгөө ДОХ, энэ тэр гээд бараг залхмаар удаан асуулттай анкет бөглөв. Арга ч үгүй биз дээ, нуухыг нь авах гээд нүдийг нь сохлов гэгчээр хэн нэгний өвчин эдгээх зорилгоор өвчтэй цус шахаж болохгүй нь тодорхой тул.
Олон жижиг шалгуур дамжсаар цусаа өгөх болов. Тэрхэн зуур бас дэлгүүр лүү гүйж ходоодоо борлуулж, шингэнээ сэлбэж амжлаа, амьхандаа биеэ бэлтгэж байгаа нь тэр. Нийтдээ надаас 2 уут цус авав. Эхний уутанд бараг 20мл, дараагийнхад 480мл цус орох юм. Эхлээд тэд эхний ууттай цус элдэв шинжилгээнд хамруулан, миний цус найдвартай гэж тодорхойлогдсон тохиолдолд нөгөө 480мл цусыг цусны төвөөр дамжуулан хэрэгтэй өвчтөн дамжуулах аж. Цусны шинжилгээгээр элэг гэмтээгч ба дархлалын хомсдол үүсгэгч вирус болон элдэв шумуулаар дамжиж өвчин үүсгэдэг вирусууд донор цусан байгаа эсэхийг тодорхойлдог гэнэ (нийтдээ 6 төрлийн шинжилгээ хийдэг гэсэн).
Цусаа өгсний дараа надад нэгэн карт өгснийг сонирхон харвал дээр нь нэг сар өдөр заасан байх юм, ямар учиртайг нь асуувал - дараа цус өгч болох хамгийн эхний боломжийг дурдсан юм гэж хэлсэн нь тэд донор цусны гачигдалд ороход ойрхон байдгийн илрэл бололтой.
Би гэдэг хүн их чухал ажил бүтээсэн мэт гэртээ ирж мэдээгээ илтгэв. Хоёр сарын дараа цус өгөхөд бэлэн байхын тулд цус сайн төлжүүлэх хүнс хэрэглэх, витаминаа алдаг оног биш тогтмол хэрэглэх, эрүүл агаарт алхаж байх, хөдөлгөөнтэй эрүүл байж, дараа дахин хүмүүст тус болохыг хичээж урам өндөр хэд хонов. Хүүхдүүдээ том болохоор нь ийм хандивын үйлст бас хамруулах юм шүү гэж бодож амжив. Манай нөхөр ч дэмжин, дараа хоёулаа хамт очихоор болов.
Хэдэн өдрийн өмнө нөгөө цусны төвөөс нэгэн захиа иржээ. Онгойлгох зуураа "Цаашид танаас цус авах боломжгүй боллоо" гэдэг өгүүлбэр уншиж амжив. Шалтгаан нь би урьд элэгний Б вирусаар өвдөж байсан байна гэжээ. Үүнийгээ чухам яаж тодорхойлсныгоо детектив киноны тайлал шиг тайлбарласан байв. "Таны цусанд илэрсэн зүйл бол элэгний Б вирусын вакцинаас эхтэй биш, жинхэнэ өвчнөөс гаралтай гэдгийг ийм, тийм шинжилгээгээр ингэж батлав. Хамгийн гол нь таны биед одоогоор энэ вирус байхгүй байна" хэмээн дөрвөн хуудас тайлбар илгээжээ.
Гурван зүйл ихэд таалагдав. Нэгд, энэ шинжилгээний хариуг намайг хариуцсан эмчид мэдэгдэхийн тулд надаас эхлэж зөвшөөрөл авна гэсэн байв. Баярлалаа, мэдэгд, мэдэгд. Эмч маань элэгний үйл ажиллагааг тодорхойлогч шинжилгээ хийх хэрэгтэй боллоо гэдгээ надад даруй хэлнэ. Хоёрт, энэ вирус одоохондоо миний цусанд байхгүй ч нэгэнт элэгний вирус тул уг вирусын талаар зөвлөгөө хавсаргажээ. Гуравд, элэгний Б вирусаар өвчлөгсөд ихэнх тохиолдолд өвдсөнөө мэдэхгүй, хөнгөн хэлбэрээр өнгөрдөг тул гэр бүлийнхнийгээ шинжилгээнд хамруулж, зөвлөгөө авахад илүүдэхгүйг дурджээ. Ерөнхийдөө бол, энэ хүн манай донор биш юм чинь гэж намайг орхисонгүй, миний эрүүл мэндэд хэрэгтэй зөвлөгөө өгсөнд их олзуурхав.
Бусдаар бол гар тулж, нүүр учрахгүй ч олон хүнд алсаас тусалж байя гэж бодож байсан минь талаар болсонд жаахан гутранги байна даа.