2008-09-30

Хэрэгт дурласан минь

АНУ-д өрнөж буй санхүүгийн хямралыг улам хурцдахаас өмнө ямар нэгэн арга хэмжээ яаралтай авах шаардлагатай байна хэмээн АНУ-ын ерөнхийлэгч мэдэгдэж байхыг бодоход асуудал нилээд эвгүйдсэн бололтой юм. Зах зээлээ сэргээхэд 700 тэрбум долларын тусламжийн төсөл хэрэгжүүлэхийг Конгрессоор батлуулахын тулд Буш учирлан ярьж буй нь бараг гуйж байгаатай адил сонсогдов (өчигдөр тэр төсөл нь Конгресоор ороод уначихсан).

Тэгтэл Канадчууд ер тоодоггүй, бид банкны өөр орчинтой тул тийм ч амар салхинд хийсэхгүй гэж эндхийн том албаны хүмүүс мэдэгдэл хийв. Англи, Японгүй сандраад байхад Канадчуудын ийм тайван байгаа байдал их сонин санагдсан тул Канад, АНУ-ын банкны системийн ялгааг олж мэдэхийг хичээснээ дор сийрүүлэв.

АНУ-д:
1. Тоо томшгүй олон тооны хадгаламжийн институт бий ((худалдааны банк, хадгаламж зээлийн хоршоо (хуучнаар), кредит банк зэрэг)). Олон банктай байх нь өрсөлдөөн ихтэй, тогтвортой бус байдаг байна. Зөвхөн он гарсаар тэнд арав гаруй банк дампуурав.

2. Улсын хэмжээнд үйл ажиллагаа явуулдаг, 50 муж тус бүрд салбараа нээсэн банк байдаггүй (энэ нь том жижиг аливаа компаний үйл ажиллагаанд хүндрэлтэй байдаг. Тэд үйлдвэрлэл, худалдаагаа явуулахын тулд маш олон тооны, зарим нь бүр 100 гаруй банктай харилцаа тогтоох хэрэгтэй болдог байна. Хичнээн олон банк ганхана, тэр хэмжээгээр харилцагч компаниудын үйл ажиллагаанд нөлөөлдөг)

3. Чек ба шуудангаар харьцангүй их төлбөр хийгдэнэ ((цахим төлбөр (хийгдэж байгаа боловч) жинхэнэ бизнесийн хүрээнд тийм амар нэвтэрч амжихгүй байна))

4. Доллараас өөр гадаад мөнгөн тэмдэгтийн данс эзэмших хориотой

5. Банкуудын төлбөр тооцооны асуудлын менежментийг зохицуулагч нь Холбооны Фонд (? Federal Reserve) болно. Ихэнх чек, мөнгөн гуйвуулга үүгээр дамжиж, чөлөөлөгддөг аж. Чекийг нааш цааш нь илгээж баталгажуулж, гүйлгээнд оруулах тул 1-3 өдөр шаардлагатай болно.

Канадад:
1. Канадын банкны тогтолцоо энгийн, ойлгоход хялбар байдаг. Зөвхөн цөөн тооны хэдэн том банктай, тэдгээр улс орон даяар салбаруудаа нээсэн. Энэ улсын банкны түүхэнд зөвхөн нэг банк дампуурчээ. Компаниуд голдуу харилцааны нэг үндсэн банктай байдаг.

2. Канад улсын зах зээл АНУ-ын зах зээлийн арван 10 %-тай тэнцэх боловч банкны нийт каритал хөрөнгийн 90%-ийг Канадын хамгийн том 6 банк эзэмшдэг, харин АНУ-ын том 6 банк ердөө 50.8%-г барьдаг байна (гэхдээ энэ баримт бол АНУ-д олон банк дампуурахаас өмнөх үеийн баримт болно).

3. Банкны цар хүрээг тухайн улсын ДНБ-тэй харьцуулан илэрхийлбэл Канадын улсын банк АНУ-ынхаас даруй гурав дахин том гэнэ (банкны мэдэл дэх үл хөдлөх хөрөнгийн хэмжээг ДНБ-д жишсэн үзүүлэлт).

4. Канадын Төв Банк, АНУ-ын Холбооны Фонд шиг өдөр тутмын төлбөр тооцооны асуудалд оролцдоггүй.

Дүгнэвэл, Канад улс АНУ-тай нилээд адил мэт боловч банкны тогтолцооны хувьд асар өөр аж.

Ашигласан материал
http://gbr.pepperdine.edu/074/bank.html
www.wikipedia.com
TV news

2008-09-19

Амжилтанд хүрэхийн үндэс юу вэ?

Энэ бичлэгийн утга бол хэн нэгнийг шүүмжлэх, хэн нэгэнд сургах заах гэсэн зорилго агуулаагүй болно. Энэ талаар өчнөөн ном, сонин гарын авлага байдаг нь тодорхой. Бидний хэдэн нөхөд саяхан энэ талаар ярилцан, зорьсондоо хүрч, амжилттай сайхан амьдрахын тулд мөрдөх хоёр жор байдаг гэж үзвэл Та юу гэж хэлэх вэ гэсэн асуултанд хариулах болов. Манайхан эхнээсээ хэлж байна:

- Хөдөлмөрч байх, бас өөрийнхөөрөө байх

- Хөдөлмөрч байх, гэхдээ бас ухаан зарж ажиллах, ажиллаад л байдаг, үр дүн нь явцгүй бол дэмий

- Хүсэж байгаа ажлаа хий, хийж буй ажилдаа дурла

- Хүн юу гэх нь хамаагүй, өөрөө зөв гэж үзсэнийгээ хийх, хүний бодлоор амьдрахгүй байх

- Эхлээд өөрөө өөртөө үнэнч байх, дараа нь бусдад чин сэтгэлээсээ ханддаг байх, чөлөөт сэтгэлгээтэй байх

- Шаргуу зан, хөдөлмөрч байх

- Шийдэмгий зоригтой байх, дасан зохицох чадвар сайтай байх

- Аливаа зүйлд өөдрөгөөр хандах, байнга урагшаа тэмүүлж байх

Тэгтэл яриаг эхэлсэн ахимаг насны хүн ингэж хэлэв. Түүнийхээр бол байнга суралцах, сурах үйл явцыг ер зогсоохгүй байх, бас шинэ зүйл үзээд алдахаас айхгүй байх, эдгээрийг мөрдлөгө болгон зөвөөр тунгаан амжилтанд хүрэх өөрийн гэсэн жор боловсруулах нь зүйтэй гэв.

Тэгтэл өнөөдөр үдийн цайгаар гадуур алхан нэгэн жижиг худалдааны төвд орвол “Success is not the key to happiness. Happiness is the key to success. If you love what you are doing, you will be successful.” гэж даавуун дээр англи төвдөөр бичсэн хананд өлгөх зориулттай зүйл зарж байна. Номын санд орвол тухайн үедээ их амжилт олж байсан гэх Jack Canfield –н The Success Principles ном хямдарсан байх юм.

Юу болоод л SUCCESS гэдэг үг миний хажуугаар эргэлдээд байгаа юм бол доо?

Блог андууд маань энэ талаар хэрхэн бодож явдагаа бичнэ байх гэж найднам.

2008-09-01

Өглөө эрт сэрээхээ мартав аа, ээж ээ!

Хичээлийн шинэ жил эхлэх гээд хүүхдүүд маань бөөн баяр. Ялангуяа 10 настай бяцхан охин минь нилээд сүйд болж байгаа нь үнэхээр эгдүүтэй.

Гурван долоо хоногийн өмнө 2 хүүхдээ дагуулан нэгэн худалдааны төв орлоо. Энэ үед бид уг нь өөр зүйл худалдан авах төлөвлөгөөтэй явсан тул тэдний хичээлийн хэрэглэлээ авья гэсэн санааг би нэг их ойшоон дэмжсэнгүй, гэхдээ жагсаалтаа аваад гараад ирсэн урмыг нь бодож "За та нар өөрсдөө сонгон аваарай, их үнэтэйг нь битгий ав, үнэтэй бүхэн чанартай байх албагүй, хэтэрхий хямд байвал бас битгий ав, удахгүй хаях хэрэг гарч мэднэ, тэгэхлээр хогонд мөнгө төлөөд хэрэггүй" гэж захиад өөрөө өөр тасагт худалдаа хийн, үе үе ирж шалгаж байхаар тохиролцон саллаа. Хоёр хүүхэд маань ч дээр дээр үсрэн үлдэв.

Хэд хэдэн удаа эргэж тойрон тэдний худалдааны явцыг асуув. Тэд жигтэйхэн ажил хэрэгч харагдана. Хоёр давхар түрэх тэргийн доор нь Ах, дээр нь Дүү авсан зүйлсээ өрсөн харагдана. Жижиг баллуураас эхлэн франц хэлний толь бичиг хүртэл авсан охин маань "Надад том толины хэрэггүй, би дөнгөж хэл үзэж эхэлж байна. Тэгээд ч энэ ердөө 2 доллар" гэж хямд үнэд баярлан өгүүлнэ. Ид өсөлтийн насны хүү маань "Би ч бараг болж байх шиг байна. Харин үдийн хоолны сав шинээр авна" гэнэ. Хоолоо бэлдэхээр саваа бэлд гэдэг үг санаанд орж хүүгээ урамшуулан зогсож байтал Дүү нь өглөө, өдөр, оройн 3 хоол орчихмоор том сав авчирч бөөн инээдэм болов. Их иддэг Агаагаа цаашлуулж байгаа хэрэг.

Үдийн хоол гэснээс эндхийн сургуулийн хүүхдүүд үдийн хоолонд идэх сэндвич, зууш, тараг, алим, самар энэ тэрхэн сургуульдаа авч явдаг юм. Эндхийн зарим сургуулиудад хөнгөн төрлийн зууш, хоол зарах боловч хийжүүлсэн ундаа, давсалсан шарсан төмс, шоколад, чихэр зэрэг таргалуулах чанарын бүтээгдэхүүнийг зарахыг хориглосон нь сайшаалтай хэрэг. Ах сургуульдаа авч явсан хоолоо дуусгаад ирнэ, Дүүгийн хоол заримдаа тэр чигтээ буцаж ирнэ. Яагаад идээгүй вэ гэвэл заримдаа зав гараагүй гэдэг байлаа.
- Яагаад?
- Оочирлоод...
- Юун оочир?
- Хоолны дараа гарч тоглодог ш дээ. Тэгээд дуртай тоглоомон дээрээ тоглохын тулд оочирлодог байхгүй юу.

Миний охины хувьд сургууль бол тоглоомын газар шиг гэж хэлэхэд бараг буруудахгүй болов уу?

Хичээлийн хэрэглэлээ өөрсдөө худалдан авсан хүүхдүүд орой гэртээ ирэн ер бусын баяртай байлаа. Хавар авсан шинэ шахуу цүнхэндээ Ах ойр зуурын зүйлсээ хийгээд тавив. Дүү хуучин үүргэвчээ угаагаад тавьсан харагдана. Хичээлийн хэрэгслээ харахад найзууд маань нүдэнд харагдах юм гэж баясан өгүүлнэ. Маргааш нь охин минь хатсан цүнхэндээ хичээлийн хэрэгслээ хийн, цүнхээ үүрэн толины өмнө догдлонхон зогсож байсансан. Сургууль бол сурган хүмүүжүүлэхээс гадна ангийн анд найз нартайгаа уулзах, цагаа хамт өнгөрөөх, тоглох нөхцөлийг бүрдүүлдэг үндсэн орчин тул хүүхдүүд маань сургуульдаа яарахаас ч яах вэ дээ.

Маргааш тэдний маань хүсэн хүлээсэн сургууль эхэлнэ. Хүүхдүүд хирэндээ их эрт 9.30д орондоо орлоо. Ах удаан ном уншихгүй унтана гэж амлав, Дүү маргаашийн цаг агаар шалган ямар хувцас өмсөхөө дахин дахин бэлдэсээр хэвтлээ. Тэгснээ өглөө эрт сэрээгээрэй хэмээн захив. Хичээлдээ анхааралтай сууж, даалгавраа чанартай хийн бас тоглоомоо зохицуулан хангалттай сайн тоглож аваарай, миний хоёр үр минь.

Сонирхуулахад, эндхийн хичээлийн шинэ жил 9 сарын эхний 2 дахь өдөр эхэлдэг. Хичээл өглөө 9 цагт эхэлж, өдөр бараг нэг цаг завсарлана. Үдийн завсарлагаагаар 15 мин хоолоо идээд дараа нь 35 мин тоглоно. Хичээл 1 цагт дахин эхэлж дундаа нэг завсарлан 3 цагт тарна. Бидний амьдарч байгаа мужийн боловсролын дүрэм ёсоор бага, дунд насны ангийнханд өдөрт нэг цагийн биеийн тамирын хичээл орох ёстой гэсэн заалттай тул өдөрт ерөнхийдээ 4 цагийн оюуны хичээл ордог бололтой юм. Бас эндхийн сургуульд, ялангуяа бага ангийнханд даалгавар бараг өгдөггүй. Сурагчид хэдэн цагийн даалгавартай байх ёстойг зарим мужид хуулиар зохицуулна. Жишээ нь, Онтарио муж гэхэд 6-аас доош ангийн хүүхдүүдэд даалгавар байхгүй (харин өдөр бүр ном унших), 7-8 ангийнхан өдрийн нэг цаг, түүнээс дээш ангийнхан 2 цагийн даалгавартай байхад хангалттай гэж үздэг. Даалгавар их байвал хүүхэд ядаргаа, хямралд өртөнө, тухайн хүүхдийн гэрийнхэнтэйгээ өнгөөрөөх цагаас хумсална бас түүгээр үл барам даалгавар бол гэр бүлийн хэрүүлийн үндэс болдог гэж үздэг оронд бид амьдарч байна.