2008-03-04

Хорт бодис ба гормоны өөрчлөлт

Бидний өдөр тутмын амьдралд хэрэглэдэг хуванцар сав суулганы бүтцэнд орох бисфенол А гэгч бодис хүний эрүүл мэндэд нилээд хортой болох талаар судалгаанууд шил шилээ даран гарсны дараа зарим томоохон компаниуд хуванцар савнуудаа татан авч байсан нь саяхан. Хөнгөн, хагарах аюлгүй, хямд төсөр зэрэг давуу талтай хуванцар савнууд айл бүрт бий. Бидний өдөр тутам худалдан авч уудаг ус, ундаа, хүүхдийн өдрийн хоол, нялх хүүхдийн угж, гурилаа зуурдаг сав, таглаа бүгд хуванцараас тогтдог. Тэр битгий хэл зарим төрлийн хүнсний бүтээгдэхүүнийг хадгалдаг төмөр лаазны дотор талд зэврэхээс хамгаалж, хуванцарын нимгэн үер хучаас хийдэг байна. 

Өндөр хэмд халаасан хуванцар савнаас бисфенол А ялгаран гарч хүнсээр дамжин хүний биед орох бөгөөд биед орсон бисфенолА уг нь амархан задарч шээсээр гадагшилдаг боловч хүний шээсэнд бисфенолын задралын үед бий болсон бүтээгдэхүүн байнга илэрч байгаа нь бид уг бодисыг байнга хэрэглэдэг болохын дохио юм гэж АНУ-ын Эмгэг Хяналтын Төвд (U.S Centers for Disease Control) хийсэн судалгаагаар гарчээ. Шинжлэх ухааны ололт амжилт, шинэ мэдээллийг амьдралд тусган хэрэгжүүлж, арга хэмжээ авч чаддаг Япон мэтийн орнуудад 1997 оноос эхлэн бисфенолА-г хүүхдийн ундны сав үйлдвэрлэхэд хэрэглэхээ больж, үүнтэй уялдуулан шээсэн дэх түүний илэрц буурсныг 1999 онд тогтоожээ. 

БисфенолА нь эстроген гормонтой төстэй тул эм бэлгийн гормоны үйл ажиллагааг төөрөгдүүлж, хөхний хавдрын эсийн өсөлтийг өдөөх, эр бэлгийн эсийн (харх дээр хийсэн судалгаа) тоог илэрхий бууруулдаг юм байна.

Хэрэв та бүхэн гал тогоондоо хуванцар сав хэрэглэдэг бол уг савыг зөвхөн бэлэн болсон хоол хүнс хадгалахад зориулбал зохимжтой гэнэ. Уг савыг ямар нэгэн байдлаар халаах бүрт (бичил долгионоор шарах шүүгээ (microwave oven), хэт халуун усанд саваа угаах юмуу сав угаагч машин ашиглах) эрүүл мэндэд хортой бодис ялгарч байгаа гэдгийг санаарай. 

Гормоны тэнцвэрт байдлыг өвчин үүсгэх хэмжээнд алдуулдаг гадны бас нэг бодисыг эрдэмтэд илрүүлсэн нь бараг тавиад жил хорт ургамал устгахад маш өргөн ашиглаж ирсэн атразин (atrazine) гэх бодис юм. Атразин хөрсөөр дамжин гүний ба гадаргуун усыг бохирдуулдаг. 

Мэлхий дээр хийсэн (хүний биө, мэлхий 2 гормоны адил системтэй) судалгааны үр дүнгээс иш татвал "атризаны нөлөөгөөр тестостерон гормон эстроген гормонд амархан хувирна. Үүний үр дүнд мэлхийн үржилд ноцтой өөрчлөлт илэрдэг". 

Атразин нь хоёр нутагтан юмуу загасны хувьд хүйсний солигдолтыг үүсгэдэг юм байж, харин хүний хувьд бол үр тогтоох чадвар алдагдах, төмсөг, хөхний хорт хавдар үүсгэдэг болохыг Калифорнийн Их Сургуулийн эрдэмтэд илрүүлсэн бөгөөд саяхан АНУ-н Сенатад судалгааныхаа үр дүнгийн талаар мэдүүлжээ. Тэд атразины хэрэглээний бодлогод өөрчлөлт оруулах байх аа. 

Жич: Атразиныг Монголд бас хэрэглэдэг гэдэгт эргэлзэхгүй байна. Хятад улс бол уг бодис үйлдвэрлэгч гол улсуудын нэг юм байна. Харин Европын Холбоо атразин хэрэглэхийг хориглосон байх юм. 

15 comments:

бж said...

Ih chuhal medeelel baina.
Huvantsar savnii huvid zuvhun hunsee hurgugchind hadgalahad l ashigladag. Dood tald ni "Microwave safe" gej bichsen baidgaas uzehed humuus bas hool halaahad heregledeg baih ni ee gej boddog. Nadad bol tiim ch tohiromjtoi sanagddaggui. Harin odoo yamar hor holbogdoltoi bolohii ni medej avlaa. Hun yer ni medehguigeesee bolj, hamgiin gol ni henegguigeesee bolj uurtuu uvchin duudaj baidag shig baigaa yum.
Ter usnii asuudal chini ih notstoi yumaa. Yamaar ch yum be dee...

Medeelel ugsund chin setgeleesee bayarlalaa.

бж said...

Nuguu "amlaltiin" huvid, chi ih saihan sanaa gargasan shuu. Olon hun demjine gej naidaj baina.

Дeстини said...

Ganaa_bj: Bi ter microwave safe gesen ugend ih huurtagddag baisan baina. Zarimdaa uurtuu bolon ger buliinhendee udiin hool hiij uguud yavuulahdaa sain halaaj ideerei gej surhii zahidag bailaa. Odoo bol ter savnuudiig ih sejiglengui hardag bolson. Harin nadad Japand uildverlesen heseg huvantsar sav bii, ted engiin savnuudiig bodvol arai uur, gehdee ug saviig uildverlesen companitai holboo barij iluu delgerengui medeelel avdag ch yumuu gej bodoj baina.

Cаарал said...

Huvantsar ayagaar haluun tsai uuhaar huvantsariin amt garaad baigaa yumshig sanagdaad manaihan dandaa shaazan ayaga heregledeg. Yanz buriin bodis yalgaraad baidag baij l dee. Odoo ovend hool halaahdaa bas shaazan hereglej baiy.

Arsun said...

Uuniig unshiguut ehnertee hellee. Microwave oven-d hool halaahdaa huwantar saw ashiglahgui baihiig hawi oiriinhondd hel gej.

бж said...

Tsas huleegeed l suuj baiya daa.
Saihan amraad, saihan bayarlaad ireerei.

Дeстини said...

Saaral: Huvantsar saviig ugaahad hurtel amar bish. Sav ugaagchid hiihleer hungun tul iish tiish nisch, esvel deeshee harchihsan buun ustai garch irne, shaazan edlel shig amar hatahgui, tegsnee yag unen tiim amt gardag shuu, odoo sanalaa, UB-d zarim tsainii gazar tiim ayagand uilchildeg baisan san.

Arsun: Tiim ee, tanij medeh humuustee helehed iluudehgui.

Ganaa_bj: Bayrlalaa. Tegnee hu, harin ene amraltiin udur guihgui, uuland hiking hiih sanaa baina, tsas gaigui bol.

peakfinder said...

Huvancar saviig halah geed bas arai chadaagui l yavna. Bodood l baigaa. Neg gazar suurishihaaraa gesen.

tumee 33 said...

Heregtei medeelel baina, bayarlalaa. Yamar ch baisan sain bol bish baigaa gej bodson hernee,bainga sharah shuugeend halaaj orhidog baisiin baina.Iim yum l sonsohgui bol teneg heneggui baigaaz?!

tumee 33 said...

Ingeed bodohoor mass media gedeg asar nulootei tee. Yalanguya Mongold iimerhuu heregtei medeelliig bainga zuragt radio ,sonin setguuleer irgeddee hurgej baigaasai... Todorhoi barimttai, tootoi, buur tolgoid ny orohuits surtalchilgaa yavuulah yostoi yum bna ,tee?!
Heneggui,medehguigees l hamag bolohgui zuil ehledeg baih...

ZAYA said...

Олон улсын мэгтэйчүүдийн баярын мэнд мэнд хүргэе! Сайхан баярлаарай.

Дeстини said...

Peakfinder: Huvantsaraas hol baina gej hetsuu yum baina. Us butsalgagch, kofe chanagchiin dotor tal bugd huvantsar baina (demii ch medee unshchih vuu gesen).

tumee33: ene Canadad ard irgediig shine garsan medeeleleer hangah talaar dajgui yum shig sanagdana. Yadaj unegui sonin setguul ih baina. Japanchuud quality controld aihtar hyanalt tavidag oron. Endees mah, rashaan us Japand niiluuldeg, (minii medeh) tedgeeriin hyanalt mash undur, rashaaniig medeej nuguu huvantsar savand savlana, gehdee Japand exportloh bol usaa savlahiin umnu dunguj sav haluun hevlegchees garsan huvantsar saviig ariun usaar sain zailah yostoi gesen zaalttai. End dotooddoo bol albagui. Manai Mongold shine sorgog ashigtai zuil nevtruuleh hetsuu baih aa. Songodog jishee bol havar, namart tsag hudulguh. Baigaliin gerel ashiglan asar ih erchim huch hemnej boloh baihad chini ontslog mongol hunii biologiin hemnel aldagduuldag,
uildvert osol avaar ihesdeg ch geh shig yum yarisaar boliulj orhison. Tegsnee boloogui Mongol erdemtdiin hiisen battai sudalgaagaar gej tailbarlasan shuu.

Zaya: Bayariin mend hurgeye. Amraltiin udur bolohoor bayr l gesen ug. MGL-d yadag bilee? Ene alban yosnii bayriin udur mun biluu, martchihjee. End bayr amraltiin udur taarval bid neg deh udur amrah erhtei baidag. Bas tsalingaa buten avna.

Bilguun Turboli said...

Олон Улсын Эмэгтэйчүүдийн Баярын Мэнд Хүргэе! Сайхан баярлаарай !!! :-)

БЭ said...

oo hojuu ch gesen olon ulsyn eemegteichuudiin bayryn mend hurgey.

mind said...

huvanzar hudaldan avahdaa yamar materialaar hiisniig ni shalgaj uzeh heregtei. Hoid amerik bolon evropod huvanzariig hiisen materialaa zaaval shoshgo deer tavihiig sharddag bolson. Yalnguya huuhdiin heregleend, ugj geh met, ugjind bol suu hiij halaadag tul bolgoomjtoi baih heregtei